2014-05-19

Heel wat startende journalisten twijfelen of ze dit wel een loopbaan lang zullen volhouden. De helft van recent bevraagde beginners in het vak zegt werkonzeker te zijn. En de werkdruk is het hoogst in de printsector.

Dat blijkt uit een onderzoek van de Erasmushogeschool. Tegenover deze negatieve klanken staat de hoge mate aan tevredenheid van beginnende journalisten over de inhoud van het journalistieke metier. Laatstejaarsstudenten van de journalistiekopleiding van de Erasmushogeschool bevroegen 35 journalisten met maximaal drie jaar ervaring in het vak naar hun tevredenheid en frustratie, de werkdruk, de ondersteuning op de werkvloer, hun competenties, verloning en toekomstperspectieven. Het jaar ervoor werden 34 leidinggevenden al bevraagd over hun percepties van beginners op deze eerste vier topics. De onderzoekssamples zijn te klein om grote conclusies te trekken maar toch komen enkele tendensen duidelijk uit de verf.

Een eerste vaststelling: ondanks hun enthousiasme over de jobinhoud en veelal ook over de sfeer op de redactie en de collega’s, twijfelt de helft van de bevraagde beginners of ze wel in de journalistiek zullen blijven. Jobonzekerheid lijkt hierin een grote rol te spelen: de helft van de beginnende journalisten zegt niet zeker te zijn van zijn job. Mogelijk heeft het feit dat deze bevraging zich afspeelde terwijl diverse kranten samengebracht werden binnen Mediahuis en tijdschriften van Sanoma in de etalage stonden de onzekerheid op scherp gesteld. Maar het zijn zeker niet alleen beginners in de printmedia die twijfelen aan hun carrièreperspectieven in de journalistiek, het gevoel van onzekerheid overlapt de diverse media. Diverse beginners zijn gefrustreerd dat de overgang van een interim naar een vast contract voor hen op de helling staat. ‘Een vast contract is zoiets als een wortel die voor mijn neus en die van nog enkele andere jonge collega’s gehouden wordt, om ons nog harder te doen werken misschien, maar het blijft een wortel voor onze neus,’ zo vertelde een van de beginners.

Jobonzekerheid is niet de enige reden dat een aantal jonge journalisten twijfelt of ze wel in het beroep zullen blijven. ‘Daar ben ik niet uit. In combinatie met het gezinsleven dan, ik worstel met de toekomst’, geeft iemand aan. En een ander: ‘De job die ik nu doe, doe ik geen vijf jaar meer. Mijn sociaal leven lijdt onder mijn job. Ook al doe ik mijn job als eindredacteur heel graag, de voordelen wegen niet op tegen de nadelen. De balans is niet in evenwicht.’ Wellicht niet toevallig komen beide citaten van beginners in de printmedia. Uit de bevraging van vorig jaar van de percepties van leidinggevenden kwam al duidelijk naar voor dat de werkdruk in de printmedia hoger ligt dan in de andere media, en dat wordt nu ook beaamd door de beginners zelf. Van de twaalf beginnende journalisten die aangaven weken te maken van meer dan 45 uur, werkte driekwart in de printsector. Iemand antwoordde op de vraag of de werkdruk hoog is: ‘Ja, zeker nu door de herstructureringen: met minder mensen moet je hetzelfde werk doen. Er wordt ook verwacht dat we meer gaan doen, voor online schrijven bijvoorbeeld, zonder dat de verloning omhoog gaat.’

Lopen beginnende journalisten al een risico op een burn-out? Marleen Teugels, onderzoekster van de Arteveldehogeschool, kwam enkele jaren geleden tot de vaststelling dat niet enkel journalisten in het algemeen, maar ook beginners in het vak een verhoogd risico hierop lopen. De leidinggevenden die vorig jaar bevraagd werden wuifden dit resoluut weg: toch zeker niet bij het begin van de loopbaan. Beginners zelf zijn hier niet zo zeker van, zo blijkt uit dit nieuwe onderzoek. Iets meer dan de helft van de bevraagde beginners zag voor zichzelf geen risico op burn-out, een derde van hen wel. Enkele uitspraken hierover: ‘In het voorjaar heb ik toch ook momenten gehad waarbij ik dacht ‘nu ben ik er heel dicht bij om gewoon naar huis te gaan en drie maanden thuis te blijven’ ‘. ‘Wat neem je als definitie van burn-out? Als je weken moet recupereren, dan niet, ik ben jong en kan er nog tegen. Maar ik denk niet dat ik dit nog 10 jaar kan volhouden, dan mogen ze mij met een ambulance afvoeren.’ Een van de bevraagde beginners gaf aan dat ze niet meer durft te gaan joggen, omdat ze verantwoordelijk is voor het regionieuws en elk moment kan opgeroepen worden.

De meeste bevraagde beginners ervaren journalistiek als een vakgebied met een buitenmate boeiende inhoud, veel autonomie en flexibiliteit maar ook met een grote werkdruk, een geringe begeleiding op de werkvloer en een hoge mate aan onzekerheid. Het blijft voor velen ‘de mooiste job in de wereld’. Toch knagen de nadelen aan de aantrekkelijkheid van het vak.

Voor het volledige onderzoeksrapport: Ria.Goris [at] ehb.be

Dit artikel verscheen eerder in De Journalist