GUANGZHOU - De strikte Europese wetgeving inzake migratie heeft de traditionele Afrikaanse migratiecircuits naar het Westen omgebogen naar China. Terwijl het verkrijgen van een Europees visum een lang en ontmoedigend proces is dat tot twee jaar kan duren zonder garantie op resultaat, is een Chinees visum te krijgen op één dag. Dat heeft geleid tot de vorming van Afrikaanse gemeenschappen in China, zoals de Congolese gemeenschap in het Xiaobei-district in de stad Guangzhou.
Een van de grote paradoxen van deze geglobaliseerde wereld is de controverse rond migratie. Terwijl het vrij verkeer van kapitaal, goederen en informatie haast absoluut is, werd aan de lichamelijke verplaatsing van mensen nog nooit zo sterk grenzen gesteld als nu het geval is. Soevereiniteit wordt bepaald door wie het recht heeft zich te verplaatsen, wie niet en wie enkele onder strikte voorwaarden. In Europa begint migratie de politieke agenda te domineren; regeringen bejubelen de nationale identiteit en de soevereine staat en spelen zo in op het onderbuikgevoel van hun electoraat. Maar ze ontkennen daarmee een economische realiteit die afhankelijk is van transnationale samenwerking en handel. In het spanningsveld dat ontstaat tussen politieke belofte en economische realiteit viert politiek populisme hoogtij.
Fotograaf Pieter van der Houwen richtte zijn lens op de levens van de Congolese gemeenschap in het Xiaobei-district van Guangzhou in China. Xiaobei is de Franstalige Afrikaanse buurt van Guangzhou, die gedomineerd wordt door de Congolezen. Ze trekt voornamelijk Afrikanen van West-Afrika aan. Er zijn continu zo'n 100.000 Afrikanen in Guangzhou; sommigen permanent, anderen als handelaars of bezoekers. In totaal geven ze samen tussen de 30 en 40 miljoen dollar per dag uit.
De laatste jaren hebben China's economische banden met Afrika de aandacht van de media getrokken. De manier waarop de media China's aanwezigheid in Afrika beschrijven is vaak polemisch: als "neokolonialen" of ingegeven door kortetermijn "resource grabbing". Wat het Westen echter niet inziet, is dat China een gemeenschappelijke geschiedenis kan koesteren met Afrika. De vernederende manier waarop Westerse kolonialen behandelden, wordt vaak vergeleken met de oneerlijke verdragen die het Westen in de 19de eeuw aan China oplegden. Voor haar buitenlandse beleid t.o.v. Afrika maakt China gebruik van die gemeenschappelijke historische ervaring met het Westen. En daarmee verdrijft het het Westen langzaam in de richting van de economische periferie. China's interesse in Afrika heeft meteen ook de Afrikaanse interesse in China aangewakkerd, waardoor steeds meer Afrikaanse handelaars naar China trekken.
MAGAZINE
- 'De tastbare energie van Congo Town' (NL) - MO*, februari 2013.
