2012-08-16

Het sociale en ecologische drama van de olie-industrie in Nigeria is in het Westen ruimschoots bekend. Een minder bekend verhaal dat ermee samenhangt, is hoe buurland Benin voor zijn brandstofvoorziening afhankelijk is geworden van illegale oliesmokkel uit Nigeria. Eén van de meest opvallende fenomenen onder de Beninse oliesmokkelaars zijn de Beninse gehandicapte oliesmokkelaars en hun eigenaardige driewielige vespa’s. Onderzoeksjournalist David Van Peteghem ging hen opzoeken langs de zuidoostelijke grensgebieden Sémé en Igolo. In een reeks van vier delen gaat hij op zoek naar de oorzaken en gevolgen van de parallelle petroleumhandel die al een decennium met ijzeren hand in Benin regeert.

De brandstofvoorziening in het kleine buurland Benin wordt bijna volledig beheerst door de parallelle petroleumhandel. De goedkope Nigeriaanse olie, de teloorgang van een embryonale Beninse petroleumproductie en de door het IMF opgelegde liberalisering van de Beninse petroleummarkt zorgden ervoor dat verschillende grensgebieden tussen Benin en Nigeria zijn uitgegroeid tot de centrale draaischijven van de oliesmokkel. Langs deze grensgebieden worden met allerlei types van voertuigen dagelijks duizenden liters kpayo uit Nigeria het land binnengesmokkeld. (Kpayo is een Goun woord voor 'slechte kwaliteit' of 'namaak' )

Wat in sommige van de zuidoostelijke grensgebieden daarbij onvermijdelijk in het oog springt, zijn de gehandicapten die met gerecycleerde en omgebouwde driewielige motorfietsen van het merk Vespa het zwarte goedje vervoeren. Wat deze gehandicapte oliesmokkelaars in het zuiden van Benin zo bijzonder maakt, is dat ze, ondanks hun benadeelde levenspositie en de Beninse context van armoede en onderontwikkeling, een manier hebben gevonden om hun economisch potentieel te realiseren.

Het vinden van gehandicapte oliesmokkelaars bleek echter niet zo vlot te verlopen. Tijdens zijn zoektocht naar de vakbondsvoorzitter van de gehandicapte oliesmokkelaars in Sémé werd hij uit een sloppenwijk verjaagd. In plaats daarvan ontmoette hij een oliesmokkelende kanovaarder en een werkloze kok die uitlegde hoe piraten een olietanker overvallen. In Igolo ontmoette David Van Peteghem dan wel gehandicapten, maar zij waren al jaren geleden gestopt met het smokkelen van olie. Toch brengt hij een uitvoerig relaas van de parallelle petroleumhandel in Benin.

David Van Peteghem

Freelance onderzoeksjournalist David Van Peteghem (1976) studeerde wijsbegeerte aan de universiteit van Antwerpen. Als journalist volgt hij de gebeurtenissen in West-Afrika en in het bijzonder Nigeria, Benin en Togo op de voet. Zijn artikels…