2005-10-01

SHANGI - Emma Dardenne, de hoofdfiguur van de film, is geboren in Rwanda in 1908 in het dorpje Shangi aan de oevers van het Kivumeer in Rwanda. Haar vader, Heinrich von Bethe, was kapitein in het Duitse leger en opperbevelhebber in Rwanda en Burundi. Haar moeder, een jonge Tutsi-vrouw, was de dochter van een ex-officier in het leger van de Mwami Rwabugiri of de koning van Rwanda.

Als we het vandaag in ons land hebben over diversiteit en de multiculturaliteit in de samenleving, vergeten we vaak dat de oorsprong ervan te vinden is in het prille begin van onze koloniale geschiedenis in Afrika.

De 1ste Wereldoorlog brak uit en von Bethe moest gaan vechten tegen het Belgische leger en de geallieerde troepen in Afrika. Hij kwam nooit terug. Kort nadien werd Emma's moeder vermoord door slavenhandelaars. Emma kwam daarna terecht op een speciale kostschool voor mestiezen in Save. Na de oorlog werd Rwanda en Burundi door de Volkenbond als mandaatgebied aan België toevertrouwt.

Na een verblijf van verscheiden jaren in de kostschool werd ze door de zusters als weeskind toevertrouwd aan de eerste Belgische gouverneur in Rwanda, Joseph Dardenne. Tien jaar later kwam ze met de familie Dardenne naar België om er te studeren. Eenmaal in België moest ze bij hen het huishouden doen, maar van studeren kwam er niets terecht. Emma voelde zich bedrogen.

Na de 2de Wereldoorlog huwde ze de zoon van een bankier uit Oostende, samen kregen ze een dochter, Paulette. Na de dood van haar man reisde Emma nog twee maal naar haar geboorteland opzoek naar nog levende familieleden, maar zonder succes. In België geloofde niemand in haar Duitse en Rwandese adellijke afkomst, zelfs haar dochter en haar kleinzoon hebben moeite met haar verhalen.

Vorig jaar, op 95 jaar, besloot Emma om eindelijk bewijs te leveren van wat er gebeurd was in haar kinderjaren. Na 20 jaar keerde ze met haar dochter en kleinzoon terug naar haar geboorteplaats Ishangi.

De kijker volgt Emma, Paulette en Manuel op een ontdekkingstocht doorheen het verleden van hun grootmoeder en doorheen haar geboorteland Rwanda. Emma zal hen het dorp Shangi laten zien en de decors van haar verhalen, die nog steeds bestaan. Verder vertelt ze over verdwenen documenten van haar vader Heinrich von Bethe, die hij achter liet voor hij naar de oorlog trok. Emma vertelt nog meer boeiende verhalen uit een mooi en zorgeloos verleden aan de oevers van het prachtige Kivumeer.

Georges Kamanayo Gengoux

Georges Kamanayo (1947) werkte als cameraman en reportagemaker voor de VRT.
€6.000 toegekend op 27/11/2002
ID
FPD/2002/160
Labels

DOCUMENTAIRE

  • Een documentaire film van 53 minuten.
    De première vond plaats op 1/10/2005 in het Wereldculturen Centrum of het Zuiderpershuis op de Waalse Kaai, 14 te Antwerpen.
    Verder werd de film ook vertoond op 14/10/2005 in het Arenbergtheater in Antwerpen om 20:00 uur, gevolgd door een debat over het onderwerp van de film. 
    RTBF programmeerde op 14/11/05 om 12:45 uur op "la Deux"