2004-04-18

Honderden Russen komen naar België in de hoop hier een beter leven te vinden. Een netwerk van louche bedrijfjes helpt hen daarbij. Het paradijs vinden ze meestal niet, maar het geld is wel uit hun zakken geklopt.

"België is een wonderbaarlijk land dat zich in het midden van Europa bevindt. Het land beschikt over een ontwikkeld sociaal systeem voor immigranten. Vanaf de tweede dag van aankomst voorziet de staat volledig in het levensonderhoud. Mensen krijgen gratis verblijf, drie maal per dag eten, volledige medische verzorging, intensieve taalcursussen en financiële steun."

Zo staat België beschreven in een infobrochure in een 'reisbureau' in Moskou, een bureau dat z'n diensten aanbiedt aan Russen die in West-Europa het geluk komen zoeken.

Rusland is het enige land van waaruit het aantal asielzoekers naar België stijgt, vanuit de rest van de wereld daalt het. Dat heeft allicht te maken met de oorlog in Tsjetsjenië, maar ook met de groeiende "migratie-industrie" in Moskou. Veel Russen hebben het ondanks de langzame heropbloei van de Russische economie nog steeds heel moeilijk, een gemiddeld maandloon voor Russen buiten Moskou ligt tussen de 50 en 100 euro. En sinds de val van het communisme zijn persoonlijk bezit en materiële welvaart een belangrijke drijfveer geworden. Tal van obscure bedrijfjes in Moskou proberen hier munt uit te slaan.

Eén van de belangrijkste instrumenten is 'De Buitenlander', een weekblad dat jobadvertenties publiceert. Bedrijfjes bieden werk aan in West-Europa, van handenarbeid, schoonmaakwerk, horeca, tot hoog gekwalificeerde jobs met salarissen tot 4000 euro per maand. Hoewel het voor Russen zo goed als uitgesloten is een officiële werkvergunning te krijgen binnen de Europese Unie.

Panorama zocht uit hoe die zg. reisbureautjes werken. Welke diensten bieden ze precies aan, hoeveel kost het, en hoe worden de gelukzoekers in België opgevangen? Een undercoverjournaliste neemt de proef op de som. Ze biedt zich aan als klant in één van de bedrijfjes en probeert naar België te emigreren. Ze krijgt in Moskou een mooi verhaal voorgespiegeld over mensen die in het Westen het geluk hebben gevonden, tot 2500 euro per maand verdienen, en over het gemak waarmee je in België politiek asiel kunt aanvragen.

"Als er in je land bomaanslagen worden gepleegd kan je daardoor politiek asiel krijgen. Of je kan zeggen dat je door je buren wordt geterroriseerd, en dat de politie geen geloof hecht aan je verhaal. Dat is voldoende om politiek asiel te krijgen" , zo vertelt een vrouw in een bureau.

Ze krijgt de belofte dat, eens in België, ze zal worden opgevangen door een medewerker van het bureau, die haar zal helpen aan een verblijfsvergunning te geraken. Ze betaalt in totaal 2500 euro. Ze vertrekt met de bus naar België en hier blijkt dat de migratie-industrie inderdaad haar vertakkingen heeft. Ze wordt in contact gebracht met een Belgische advocaat die voor haar een fictief verhaal verzint waarmee ze asiel moet gaan aanvragen. De advocaat stelt haar ook voor om een aanvraag in te dienen via artikel 9.3. van de Vreemdelingenwet, een artikel dat door asielzoekers vaak wordt gebruikt om hun verblijf hier te rekken.

Uiteindelijk kan onze journaliste niets anders dan zich te voegen bij het legertje illegalen in ons land dat zich laat uitbuiten in zwartwerkcircuits en dat 's avonds tussen de daklozen staat aan te schuiven onder het Brussels Centraal Station voor een bord gratis soep.

Een reportage van Wim van den Eynde, An Berger en Luba Uvarova.
Eindredactie: William van Laeken
Hoofdredactie: Leo Hellemans

Prijzen:
2003: nominatie Gouden Roos Montreux (Bal Mondial)
2002: nominatie Prix d'Europe Berlijn (Ieder Zijn Wereld - De Laatste Kans)
2002: nominatie Dexia Persprijs (De Wereld Is Klein - Ulaan Baatar Underground)

Wim Van den Eynde

Wim Van den Eynde (1966) maakt sinds 1996 reportages voor Canvas. Sinds 2005 is hij journalist voor Panorama, daarna Pano (CANVAS, VRT).

An Berger

An Berger was televisiejournaliste en werkte voor VTM. Ze werd woordvoerster van de Belgische politie.
An Berger

Luba Uvarova

€ 5.000 euro, toegekend op 04/06/2003
€ 4.000 euro, toegekend op 17/09/2003
€ 5.000 euro, toegekend op 25/02/2004
ID
FPD/2003/229

TELEVISIE

  • Moskou-Brussel enkele reis, Panorama (Canvas, VRT), 18/04/2004.
  • "Panorama" onderzoek louche migratiestroom Moskou-Brussel, DS 17/04/2004