2012-09-22

Is er economisch leven naast kapitalistische bedrijven en overheidsbedrijven? Zeker sinds de val van Arco staan coöperaties in dit land in een niet al te best daglicht. Maar is dat wel terecht? Wie de wereld breder bekijkt, ziet haarscherp hoe net het financiële kapitalisme meest van al faalt waarbij het de mondiale economie in de ene na de andere crisis stort; die ziet evenzeer hoe vele overheden het antwoord schuldig blijven op tal van problemen en hun verantwoordelijkheid voor een goed draaiende economie ontvluchten.

Vooral de Zwitserse coöperatieve supermarktketens Coop en Migros bewijzen al vele decennia dat de beste ondernemers wel eens te vinden kunnen zijn in de samenleving, tussen staat en financieel kapitalisme in. Dirk Barrez zoekt daarom vanaf 24 september in een achtdelige reeks die verschijnt op de nieuwssite DeWereldMorgen.be naar de vele redenen van hun succes.

Vooreerst, coöperaties zijn veel belangrijker dan we denken. Coöperaties zorgen voor meer jobs dan multinationals. En ze presteren beter als het er op aan komt de duurzame economie te creëren die we nodig hebben. Ze doen dat veel beter dan – jawel, dat hoeft gezegd - frauduleuze bankiers of op snelle winst beluste private equity fondsen. Raar dus dat zovelen als konijnen alleen maar naar de lichtbak van de beurzen kijken.

Als iedereen Carrefour of Aldi kent, dan is het nu dringend tijd dat we Migros en Coop leren kennen. Want je hoeft maar tot in Zwitserland te reizen om een land te ontdekken waar niet CarrefourAldiof Lidl de grootste supermarktketens zijn, maar wel Migros en Coop. Dat zijn allebei coöperatieve bedrijven maar met een heel verschillende geschiedenis:
Coop begon als klassieke coöperatie, Migros is zelfs gestart en kende succes als een naamloze vennootschap. De eigenaar had geen kinderen en zag drie mogelijkheden: het bedrijf geven aan het management, aan het personeel of aan de klanten. Hij koost voor dat laatste en maakte er een bloeiende coöperatie van.

Meest belangrijk, deze coöperaties zijn mondiale koplopers in duurzame economie. Coop heeft de uitdrukkelijke ambitie om wereldkampioen duurzaamheid te zijn. En bij Migros willen ze niet onderdoen, en wijzen ze op hun al heel vroege pioniersrol – al tientallen jaren geleden - in bijvoorbeeld loodvrije benzine, biologische producten of wasmiddel zonder fosfaat.

Ze bouwden bedrijven uit met een omzet van meer dan twintig miljard euro, hebben soms iets van ‘oude knarren’, maar zitten niet verlegen om forse uitspraken. Om te begrijpen hoe dit alles kan, interviewen we diepgaand en indringend topmensen van zowel Coop als Migros. Een kleine greep.

Onze managers hoeven zich niet bezig te houden met het aankondigen van herstructureringsplannen en ontslagen om het vertrouwen van de investeerders te bewaren.” (Claude HauserMigros)
We hebben nog altijd afgevaardigden, regionale raden en raden van bestuur. Maar we koesteren niet langer de illusie dat we daarom een echt democratische organisatie zijn.” (Felix WehrleCoop)
Onze managers hebben totaal geen financiële zorgen, heel anders dan de baas van Delhaize, ze zitten echt in de cockpit.” (Claude HauserMigros)
De sympathie voor Coop is er nooit voor een multinational als Danone, niemand houdt van Danone.” (Felix WehrleCoop)

Ook bij de vrouwen van Coop zoeken we het geheim van de indrukwekkende ecologische en sociale prestaties van deze coöperatieve supermarktketen. Bij wie kunnen we beter terecht dan bij projectmanager duurzaamheid Emma Arvidsson en bij Claudia Baumgartner, verantwoordelijke relaties bedrijf-medewerkers.

Er is een zekere hiërarchie, maar je kan met iedereen spreken, bellen of mailen, niet te vergelijken met de Duitse bedrijfscultuur, daar kan je intern echt niet iedereen aanspreken.” (Emma ArvidssonCoop)

In het middenkader zijn er al veel vrouwen, maar niet op de hoogste niveaus. Daarin verschillen we niet van alle andere bedrijven.” (Claudia BaumgartnerCoop)

Maatschappelijk ondernemen, uitweg uit vele crises? In het afsluitende artikel vragen we ons heel kritisch af wat de werkelijke kracht is van maatschappelijk ondernemen om opnieuw greep te krijgen op onze crisiseconomie en wat we kunnen leren uit de prestaties van Coop en Migros. Hoe belangrijk is het dat samenlevingen zelf economisch initiatief ontwikkelen, naast privébedrijven en overheden? En hoe komt het dat Vlaanderen en België zo slecht presteren? Wij zijn bijvoorbeeld het enige land in de verre omgeving zonder eigen coöperatieve bank. Waarom kan hier niet wat elders wel kan?

Dirk Barrez - DeWereldMorgen.be

Dirk Barrez

Dirk Barrez (1956) is auteur en hoofdredacteur van PALA.be,
4.700 euro toegekend op 7 september 2010
ID
2010/836

ONLINE
DeWereldMorgen.be zoekt vanaf 24 september 2012 in een achtdelige reeks naar de vele redenen van hun succes.

RADIO
Op 12 januari 2013 was Dirk Barrez te gast in het Radio 1-programma Interne Keuken