2019-06-26

Het project 'Zwarte Wijken' kwam tot stand vanuit de schrijfresidentie van Vlaams-Nederlands huis DeBuren. Terwijl de auteurs door Parijs liepen, werden ze allebei aangetrokken door Château Rouge, een Afrikaanse wijk onmiddellijk achter Montmartre. De positieve kanten, net zoals de worstelingen van de wijk met gentrificatie en criminaliteit, deden hen denken aan die andere Afrikaanse wijk, veel dichter bij huis: Matonge in Brussel. Dat was het begin van een lange zoektocht naar de geschiedenis, de identiteit en de toekomst van zwarte wijken in Europa. 

Door de lens van een buurt pogen ze de pluraliteit van zwarte geschiedenis in Europa in beeld te brengen, en vooruit te kijken naar wat de Afro-Europese toekomst kan inhouden. Het is duidelijk dat verschillende Afrikaanse wijken in Europa onder zware interne en externe druk staan. De reacties hiertegen uiten zich in activisme, muziek en zelfs mode. Maar soms ook in geweld tegen de structurele globale achterstelling van zwarte medemensen. Helaas is het vaak deze laatste uiting die de aandacht geniet in de media. Daarom vinden ze het nu de tijd om deze plaatsen, hun geschiedenis en hun culturele belang, te documenteren alvorens ze verdwijnen. 

In de eerste aflevering van deze reeks werpen ze een blik op Matonge in Brussel, naar aanleiding van de herdenking van de Congolese onafhankelijkheid van België op 30 juni 2019.

matonge

Dankzij de verhalen van mensen die er vanaf het eerste uur bij waren en activisten die vrezen voor het voortbestaan van dit stukje 'Congo in België' tonen ze een wijk die een speciale functie vervult voor Afrikanen in België. Van een koloniale driehoek tot een 'landingsplaats' voor mensen op zoek naar thuis, Matonge heeft reeds een lange weg afgelegd. Sommigen vrezen dat deze culturele plaats op het punt staat zijn ziel te verliezen, maar misschien onderschatten we de veerkracht van deze plaats. Of om het met de woorden van een kapper in de beroemde galerijen te zeggen: "Alles wat kostbaar is lijkt in gevaar, zo snel is het met ons niet afgelopen."

Foto's: © Hugues Makaba Ntoto

Heleen Debeuckelaere

Heleen Debeuckelaere is een historica, schrijfster en organisator uit Brussel.

Hélène Christelle Munganyende

Hélène Christelle Munganyende is schrijfster en journaliste.
€ 7.500 toegekend op 21/12/2017.
ID
FPD/2017/1461

PRINT