2019-12-24

BRUSSEL - Tinne Claes maakte samen met Wederik De Backer 'De S53', een radiodocumentaire die "wil tonen dat honderden herkenbare levensverhalen schuilgaan achter stereotypen". Op vraag van het Fonds Pascal Decroos schreven ze een beschouwing neer over hoe de documentaire tot stand kwam.  

Voeten in plastieken zakken

Tot niet zo lang geleden woonden we in Brussel, niet ver van het Maximiliaanpark. We merkten op dat we -ongewild- steeds onverschilliger werden wanneer we jonge mannen zagen, die er sliepen in gescheurde tentjes, of wanneer we om ‘une petite pièce’ werden gevraagd. Omdat het probleem te groot was om op te lossen, probeerden we om ons ervoor af te sluiten.

Wanneer we in 2018 even verhuisden naar Gent-Dampoort, kwamen we opnieuw in aanraking met dit gevoel. Toen we na een concert in Brussel stonden te wachten op onze overstap in Gent-Sint-Pieters, zagen we een groepje jonge mannen en vrouwen. Ze leken erg zenuwachtig. Op de trein dronken ze biertjes en staken ze hun voeten in plastieken zakken.

Een week later namen we opnieuw de trein. Een conducteur foeterde dat “het altijd hetzelfde was”. Hij kwam ons vertellen dat het “transmigranten” waren op weg naar Beervelde. Een gehucht in Oost-Vlaanderen, dichtbij de E17. Iedereen op het perron zag, zonder het te beseffen, jonge mensen vertrekken op hun moeilijke en gevaarlijke tocht naar Engeland. Elke avond opnieuw zichtbaar, voor wie niet de andere kant opkijkt.

Geen koren op de molen

Met deze documentaire wilden we de menselijke kant van een erg gemediatiseerd verhaal brengen. In de honderden artikels die er de afgelopen jaren over transmigratie verschenen, berichtten journalisten vooral over transmigranten als groep, wat identificatie bemoeilijkt. Deze reportage wilde tonen dat honderden herkenbare levensverhalen schuilgaan achter stereotypen.

Het opnameproces was erg intensief. We namen ons voor om tijdens het opnameproces elke paar dagen de laatste trein van Gent naar Beervelde te nemen, om iets voor 11 's avonds. We praatten met transmigranten, conducteurs en andere betrokkenen op het traject Gent-Beervelde. De herhaling werd snel tastbaar: we kwamen telkens opnieuw dezelfde mensen tegen op de trein, waardoor we een band met hen konden opbouwen. Research en opnames liepen in dit project door elkaar heen. Bij momenten kwam alles erg dichtbij.

In 'De S53' komen mensen in aanraking met een probleem dat hen overstijgt. Jonge mensen nemen de trein naar Beervelde, een kleine stap in hun odyssee naar Groot-Brittannië. Ze zijn klaar om hun leven te riskeren. Iedereen ziet het, maar niemand doet iets. Conducteurs controleren tickets, groendiensten ruimen rommel op, medereizigers stappen van de trein. En de volgende avond begint alles opnieuw. Zelfs deze avond, terwijl je dit leest.

We wilden een documentaire maken die geen koren op de molen was, een stuk dat niet gerecupereerd kon worden door links of rechts. Het was een uitdaging om alle personages een evenwaardige stem te geven. Om voor iedereen begrip op te brengen. Zowel voor de jongeman die onderweg is naar Calais als voor de vrouw die via security camera’s kijkt naar de jongens die haar huis elke nacht voorbijwandelen. 

Tinne Claes en Wederik De Backer, 20 november 2019

 

De podcast 'De S53' werd op maandag 11 mei 2020 uitgezonden in Zandman op Radio 1.

 

 

FPD op DOCVILLE

2024-03-06

LEUVEN - Op de 20e editie van DOCVILLE gaan er verschillende documentaires die tot stand kwamen met de steun van Fonds Pascal Decroos in (avant)-première. Het festival loopt van 20 tot en met 28 maart 2024 en vindt plaats in verschillende cinema's in Leuven.